Ik zou niet zo moeten zeuren. Anderen hebben het veel zwaarder. Ik stel mijn collega's teleur. Ik ben een slechte moeder.
Schuldgevoel is een constante metgezel bij burn-out. En het maakt alles erger. Want terwijl je zou moeten rusten en herstellen, draag je de last van schuld met je mee.
In deze blog onderzoek ik waar dat schuldgevoel vandaan komt en hoe je ermee om kunt gaan.
Waarom zoveel schuldgevoel?
Schuldgevoel bij burn-out heeft verschillende bronnen.
Je voelt je schuldig naar je werkgever en collega's. Zij moeten jouw werk opvangen. Je laat het team in de steek.
Je voelt je schuldig naar je gezin. Je bent niet de moeder, partner of dochter die je wilt zijn. Je hebt niet de energie om aanwezig te zijn.
Je voelt je schuldig naar jezelf. Je had dit moeten zien aankomen. Je had beter moeten zorgen voor jezelf. Het is je eigen schuld.
De innerlijke criticus
Bij veel mensen met burn-out is er een strenge innerlijke criticus. Een stem die zegt dat je niet goed genoeg bent, dat je harder had moeten werken aan jezelf, dat je zwak bent.
Deze criticus meent het goed. Hij wil je beschermen tegen falen. Maar hij maakt herstel moeilijk. Want hoe kun je rusten als een stem in je hoofd zegt dat je lui bent?
De realiteit van burn-out
Laten we even duidelijk zijn: burn-out overkomt niet de luien en de zwakken. Het overkomt juist de hardwerkenden, de verantwoordelijken, degenen die te lang te veel hebben gegeven.
Je bent niet in een burn-out beland door te weinig te doen. Je bent erin beland door te veel te doen, te lang, zonder genoeg voor jezelf te zorgen.
Schuldgevoel is hier niet op zijn plaats. Wat wel op zijn plaats is: compassie.
Omgaan met schuldgevoel
Herken de gedachte. Als je schuldgevoel opmerkt, benoem het. Daar is weer die gedachte dat ik anderen in de steek laat. Door het te benoemen creeer je afstand.
Onderzoek de gedachte. Is het waar dat je iedereen teleurstelt? Of doe je wat nodig is om te herstellen? Zou je een vriendin in dezelfde situatie veroordelen?
Spreek jezelf toe zoals je een vriendin zou toespreken. Met vriendelijkheid, begrip en aanmoediging. Niet met verwijten.
Accepteer dat schuldgevoel er mag zijn. Je hoeft het niet weg te drukken. Je kunt het erkennen en ervoor kiezen om toch te rusten.
Herinner jezelf aan het grotere plaatje. Ja, je bent nu even uitgevallen. Maar door nu goed te herstellen, ben je op de lange termijn meer waard voor iedereen dan wanneer je doorgaat tot je volledig instort.
Schuld versus verantwoordelijkheid
Er is een verschil tussen schuld en verantwoordelijkheid. Je bent niet schuldig aan je burn-out in de zin dat je een slecht mens bent. Maar je bent wel verantwoordelijk voor je herstel.
Die verantwoordelijkheid betekent: de keuzes maken die nodig zijn om beter te worden. Rust nemen, ook als dat moeilijk is. Hulp zoeken. Grenzen stellen.
Dat is geen schuld. Dat is kracht.
Toestemming geven
Misschien is dit wat je nodig hebt: toestemming. Toestemming om ziek te zijn. Toestemming om te rusten. Toestemming om tijdelijk niet de beste versie van jezelf te zijn.
Je hebt toestemming. Van mij, maar vooral: geef hem aan jezelf.
Bij Keuvel en Kracht werken we vaak met schuldgevoel. Het is een van de grootste obstakels voor herstel. In therapie onderzoeken we waar het vandaan komt en leer je een mildere stem te ontwikkelen.
Want je verdient niet alleen herstel. Je verdient ook vriendelijkheid naar jezelf tijdens dat herstel.
